Onder de naam ‘posthumanisme’ is de laatste jaren een enthousiasme voor het leven zichtbaar aan het worden, dat aanstekelijk is door haar verruimde ideeën over en praktijken van creativiteit, intelligentie, kunstzinnigheid, cultuur, gemeenschapsleven en ethiek. Waar deze lange tijd uitsluitend aan mensen toebedeeld werden (en soms alleen aan hen die onderwijs in Westerse of verwesterde samenlevingen hebben doorlopen werden toevertrouwd), zien posthumanisten ze ruimhartig terug in de hele wereld. Vanuit onder andere biologie, ecologie, sociale wetenschappen, geneeskunde, natuurkunde, geschiedenis, kosmologie, geologie, het recht, de kunsten en filosofie wordt samengewerkt aan nieuwe en vernieuwde inzichten, die en passant het ongelijk van vele modernistische, humanistische en neoliberale aannames aantonen.
Ook in Nederland groeien nieuwsgierigheid naar de variatie in de wereld en het verlangen de eigen menselijke soort wat minder dominant te maken. Om die te helpen bevredigen heb ik een leeslijst samengesteld, zonder de pretentie daarin volledig te zijn; daarvoor is het hek te zeer van de dam, de geest te ver uit de fles. Ook als je niet zoekt op ‘posthumanisme’, vind je van alles wat daar onder te scharen is. Zelf gebruik ik ‘posthumanisme’ als een kapstok, waaraan ik alles ophang wat een beperkte, eenzijdige blik van de mens op zichzelf verrijkt. Kunst, natuur, onderzoek en onderwijs, wat zijn de dynamieken en vrijheidsgraden in het Antropoceen? Welke grenzen zijn niet langer interessant, hoe lang zijn onze distincties houdbaar, wat is relevant aan wat zich hiernu aandient?
Niet alle auteurs zullen zich trouwens ‘posthumanist’ noemen; sommigen zijn daar nadrukkelijk op tegen, anderen zijn nooit humanist geworden, dus hoezo ‘post’? Wat deze boeken desondanks gemeen hebben, is dat ze een lezerspubliek zullen aanspreken dat niet (langer) gelooft dat een aangeharkte wereld van blik en beton ideaal is, dat niet (langer) alleen op het paard van de technologie wil wedden, dat zich (weer) verbonden wil weten en voelen in een meer-dan-alleen-menselijke wereld, dat – kortom en zoals gezegd – enthousiast is voor het leven.
Onderstaande lijst is mede tot stand gekomen door suggesties van leden uit de WhatsApp-groep PH inspiratie (“kijk wat interessant” en zo), waarvoor dank. Wil je ook in deze groep? Geef dit dan samen met je telefoonnummer door via floorbasten@orleon.nl.
Tot slot: ik heb het mezelf wat gemakkelijk gemaakt door de boeken niet thematisch te ordenen, maar gewoon alfabetisch. Bijkomend voordeel is dat je tijdens het scrollen vanzelf de variatie in deze mooie beweging ziet.
Veel leesplezier in deze posthumanistische zomer! En waarschijnlijk nog vele seizoenen daarna :-)
